အောက်ပါဆောင်းပါးမှာ ကလေးပုံပြင် စာရေးဆရာမ Karen Saxby ၏ ဆောင်းပါးကို သင့်လျှော်အောင် မြန်မာပြန်ဆိုထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ Karen Saxby ဟာ Cambridge University Press က ထုတ်ဝေတဲ့ Storyfun စာအုပ်တွေကို ရေးသားတဲ့ စာရေးဆရာမ ဖြစ်ပြီး English Assessment English ပညာရှင် တစ်ဦးလဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဆောင်းပါးမှာ စာရေးဆရာမ ကယ်ရင်က ပုံပြင်စာအုပ်တွေဟာ အင်္ဂလိပ်စ သင်ကြားရေးကို ဘယ်လိုအထောက်အကူ ပြုသလဲဆိုတာကို တင်ပြဆွေးနွေး ထားပါတယ်။ ဒီဆောင်းပါးမှာ တင်ပြထားတာတွေဟာ မူရင်းစာရေးသူရဲ့ အာဘော်များသာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကလေးဘဝတုန်းကတော့ ကျွန်မဟာ ကျွန်မအဖိုးရဲ့ ပေါင်ပေါ်မှာထိုင်ပြီး အဖိုးပြောတဲ့ ပုံပြင်တွေကို နားထောင်ရတာကို အလွန်ပဲ နှစ်ချိုက်ခဲ့ ပါတယ်။ အခု အသက်တွေကြီးလို့ ကျွန်မကိုယ်တိုင် အဖွားဖြစ်လာ တာတောင်မှပဲ အဲ့ဒီတုန်းက အဖိုးပြောပြခဲ့တဲ့ ပုံပြင်တွေကို မှတ်မိနေတုန်းပါပဲ။ ကလေးဘဝတုန်းက ပုံပြင်တွေ နားထောင်ရင်းနဲ့ ကျွန်မဟာ စကားလုံး အသစ်တွေကို သင်ယူခဲ့ရတာကို အဲ့ဒီတုန်းကတော့ သတိမထား မိခဲ့ပါဘူး။ ဒီလို စကားလုံး အသစ်တွေ သင်ယူရင်နဲ့ ဒီစကားလုံးတွေရဲ့ အသုံးပြုပုံတွေကိုလဲ ကျွန်မကိုယ်တိုင် သတိမပြုမိပဲ သင်ယူခဲ့ ရပါတယ်။ ဒီပုံပြင်တွေကနေ အတွေးအမြင်သစ်တွေ ရရှိခဲ့တာ၊ ဘဝသင်ခန်းစာတွေ ရရှိခဲ့တာကိုလဲ အဲ့ဒီတုန်းကတော့ သတိမထား မိခဲ့ပါဘူး။
ပုံပြင်စာအုပ်ကောင်း တစ်အုပ်ဟာဆိုရင် ဖတ်နေရင်း လက်ကမချချင်အောင်၊ တစ်မျက်နှာ ဖတ်ပြီးသွားရင် နောက်တစ်မျက်နှာ ဆက်ဖတ်ချင်အောင် ကလေးတွေကို ဆွဲဆောင်နိင်စွမ်း ရှိပါတယ်။ ကျွန်မတို့ စာဖတ်သူတွေဟာ ပုံပြင်ထဲက ဇါတ်လိုက်က နောက်ဘာဆက်ဖြစ်မလဲ၊ ဒီဇါတ်ကောင်တွေ ဘာတွေလုပ်မလဲ၊ ဘာတွေပြောသလဲ ဆိုတာတွေကို သိချင်အောင် စွဲဆောင်နိုင်စွမ်း ရှိကြပါတယ်။ စာဖတ်သူတွေမှာ ဝမ်းသာခြင်း၊ ဝမ်းနည်းခြင်း၊ ပူဆွေးခြင်း၊ ဒေါသထွက်ခြင်း၊ကြောက်ရွှံ့ခြင်း အစရှိတဲ့ စိတ်ခံစားမှု တွေကိုလဲပုံပြင်ဖတ်နရင်း ခံစားရပါတယ်။ ဒါဘာကြောင့်လဲ ဆိုတော့ ပုံပြင်ကောင်းတွေဟာ စာဖတ်သူတွေကို ပုံပြင်စာအုပ်ထဲကို ဆွဲခေါ်သွား နိုင်လို့ပါပဲ။ လက်တွေ့ ပြင်ပလောကထဲကလိုပဲ ပုံပြင်ထဲက ဇါတ်ကောင်တွေကို နှစ်သက်မှု၊ မနှစ်သက်မှု အစရှိတဲ့ ခံစားမှုတွေလဲ ဖြစ်ပေါ်လာစေပါတယ်။ တစ်ခါတစ်လေလဲ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ပုံပြင်ထဲက ဇါတ်ကောင်နေရာမှာ ထားပြီး ခံစားဖတ်ရှု မိပါတယ်။ ပုံပြင်ထဲက ဇါတ်ကောင်တွေ ကြုံတွေ့ရတဲ့ အခက်အခဲမျိုးနဲ့ ဆင်တူတဲ့ အခက်အခဲမျိုးတွေ မိမိမှာလဲရှိနေတာမျိုးတွေ တစ်ခါတစ်လေ တွေ့ကြုံရ တတ်ပါတယ်။
ဒီလို ပုံပြင်ထဲက ဇါတ်ကောင်တွေအပေါ်မှာ ဖြစ်ပေါ်တဲ့ ခံစားမှု၊ ဇါတ်ကောင်နေရာ မှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ထားကြည့်တတ်တဲ့ အလေ့အကျင့်ကြောင့် ကျွန်မတို့ရဲ့ ဦးဏှောက်ဟာ ပုံပြင်တွေကို ဖတ်ရှုမှတ်သားရာမှ အခြား (ပျင်းရိဖွယ်) ဗဟုသုတနဲ့ ကျောင်းစာအုပ်တွေကို ဖတ်ရှုတာနဲ့ မတူညီတဲ့ နည်းလမ်းနဲ့ မှတ်သားတတ်ပါတယ်။ ကျွန်မတို့ရဲ့ ဦးဏှောက်ဟာ ပုံပြင်ထဲက အဖြစ်အပျက်တွေကို တကယ့်အဖြစ်အပျက်ကဲ့သို့ မြင်လာပြီး ပုံပြင်ထဲက ဇါတ်ကောင်တွေဟာလဲ တကယ့်အပြင်က ဇါတ်ကောင်တွေလို အသက်ဝင် လာကြပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဒီဇါတ်ကောင်တွေရဲ့ အပြုအမူနဲ့ သူတို့ပြောတဲ့ စကားတွေဟာ စာဖတ်သူတွေအတွက် ပိုပြီး အဓိပ္ပါယ် လေးနက်မှု ရှိလာပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့်မို့လို့ ပုံပြင်ထဲက ဇါတ်ကြောင်းတွေ၊ ပြောတဲ့ စကားတွေနဲ့ ပေးတဲ့ အသိဉာဏ်နဲ့ သင်ခန်းစာတွေဟာ ကျွန်မတို့ ပုံပြင်ဖတ်သူတွေအတွက် ပိုပြီး လေးနက်မှု ရှိလာစေပါတယ်။
ကမ္ဘာတလွှားမှာရှိတဲ့ မျိုးနွယ်စုတွေဟာ ပုံပြင်တွေကို အသုံးပြုပြီး အသိပညာနဲ့ ဗဟုသုတတွေကို မျိုးဆက်တစ်ခုကနေ နောက်တစ်ခုကို လက်ဆင့်ကမ်း သယ်ဆောင်ပေးခဲ့ကြတာ ရာစုနှစ်နဲ့ချီပြီး ကြာခဲ့ပါပြီ။ ကျွန်မတို့ရဲ့ ဘိုးဘွားတွေဟာ အသိဉာဏ်၊ ဗဟုသုတတွေနဲ့ ယဉ်ကျေးမှု ဓလေ့ထုံးစံတွေ၊ သမိုင်းဆိုင်ရာ အဖြစ်အပျက်တွေကို နောင်လာနောက်သားတွေဆီ မပျောက်မပျက်ပဲ လက်ဆင့်ကမ်းနိုင်ဖို့ဆိုတာ ပုံပြင်တွေကတဆင့် လက်ဆင့်ကမ်းတာဟာ အကောင်းဆုံး နည်းလမ်းဆိုတာကို ကောင်းကောင်း သဘောပေါက်ခဲ့ ကြပါတယ်။
သင့်ကလေးကို ပုံပြင်တွေ ဖတ်ရှုဖို့ အားပေးခြင်းဟာ သင့်ကလေး အတွက် မိခင်ဘာသာစကား မဟုတ်တဲ့ ဘာသာစကား တစ်ခုကို (ဥပမာ အင်္ဂလိပ်စာ) သင်ယူရာမှာ အထောက်အကူ ပေးနိုင်သလို ဒီလိုဘာသာစကား သင်ကြားရတာကိုလဲ ပျင်းရိညည်းငွေ့ဖွယ် မဖြစ်စေပဲ ပျော်ရွှင်ဖွယ် ဖြစ်အောင် ဖန်တီးပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဒီလိုဘာသာစကား သင်ကြားရတာကိုလဲ စိတ်ဝင်စားမှု တိုးလာတဲ့အပြင် သင်နဲ့အတူ ပုံပြင်လေးတွေ အတူဖတ်ရှုရတာကိုလဲ နောင်တချိန်မှာ အမှတ်တရ ဖြစ်လာစေမှာပါ။
ဥပမာ တစ်ခုအနေနဲ့ ပြောရရင် စကားလုံး အသစ်တွေကို လေ့လာသင်ယူတာကို ဥပမာ တစ်ခုအနေနဲ့ ကြည့်လိုက်ရအောင်။ သင့်ရဲ့ ကလေးက အသက် ၈ နှစ်အရွယ် ဆိုပါစို့။ ဒီကလေးက သူ့အသက်အရွယ်အလိုက် တိရိစ္ဆာန် လေးတွေကို စိတ်ဝင်စားတယ် ဆိုရင် တိရိစ္ဆာန်တွေရဲ့ အခေါ်အဝေါ်တွေကို စာရွက်ပေါ်မှာ ချပြီး အလွတ်ကျက်တာနဲ့ တိရိစ္ဆာန် ပုံပြင်လေးတွေ ဖတ်ရှုရင် မြင်တွေ့မှတ်မိ သွားတာ ဘယ်ဟာက သူ့အတွက် ပိုပြီး လွယ်ကူပြီး ပိုပြီး အမှတ်ရ စေမယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။ ပြီးတော့ ဘယ်နည်းလမ်းက ဒီကလေးကို နောက်ထပ် စာအုပ်တွေ ထပ်ဖတ်ချင်လာအောင် ဆွဲဆောင်နိုင်မယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။ တနည်းအားဖြင့် ဘယ်နည်းလမ်းက သူ့ကို အင်္ဂလိပ်စာ လေ့လာချင်စိတ် ပိုအားကောင်းလာအောင် ဆွဲဆောင်နိုင်မယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။
ဥပမာအနေနဲ့ အောက်က စာပုဒ် နှစ်ပုဒ်ကို ရှဉ်ကြည့်ကြ ရအောင်။ ပထမ စာပုဒ်က ကျောင်းစာအုပ်မှာ ရေးသလိုမျိုး ရေးထားတာပါ။
Many birds and animals live in the world, for example, parrots, pandas, lions, leopards and rabbits. In the sea we can find whales, dolphins, sharks and octopuses.
ဒုတိယ စာပုဒ်ကတော့ Do whales have stomach aches? (Storyfun for Movers, Cambridge University Press, 2011) ပုံပြင်စာအုပ်ထဲ ကနေ ကောက်နှုတ်ဖေါ်ပြ ထားတာပါ။
My younger brother is called Fred. Fred’s very interested in animals. He talks and asks questions about animals ALL the time! Fred’s really interested in parrots and pandas and lions and leopards and rabbits. But Fred’s favourite animals live in the sea. He has pictures of whales, dolphins, sharks and octopuses on all the walls of his bedroom.
ဒီအပေါ်က စာနှစ်ပုဒ်မှာ ဘယ်စာပုဒ်က ကလေးရဲ့ စာပေသင်ကြားလိုစိတ်နဲ့ စာဖတ်လိုစိတ်ကို တိုးပွားအောင် လှုံ့ဆော်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။
ကလေးအတွက် ပုံပြင်တွေကို ဘယ်လို ရွေးမလဲ
ကလေးရဲ့ မိခင်ဘာသာစကား မဟုတ်တဲ့ ဘာသာစကား တစ်ခုကို သင်ကြားရာမှာ အထောက်အကူ ပြုစေဖို့ ကလေးပုံပြင် စာအုပ်တွေ ရွေးချယ်ရာမှာ အောက်ပါအချက်တွေကို အထူးဂရုပြု သင့်ပါတယ်။
(၁) သင့်ကလေးဟာ သူ့ကိုယ်သူ ပင်မဇါတ်ကောင် နရာမှာ အလွယ်တကူ စိတ်ကူးနဲ့ ဝင်နေရာ ယူနိုင်ပါ့မလား။ ဥပမာ အသက်အရွယ် တူညီတာ၊ ဒါမှမဟုတ် ကျားမ တူညီတာမျိုးပေါ့။
(၂) ပုံပြင်ရဲ့ ဇါတ်လမ်းက သင့်ကလေးကို စိတ်ဝင်စားဖွယ် ဖြစ်စေပါ့မလား။ ကလေးက စိတ်မဝင်စားဘူးဆိုရင် ပုံပြင်ကို ဆုံးအောက် ဆက်ဖတ်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။
(၃) ပုံပြင်ရဲ့ အရှည်က ကလေးရဲ့ အသက်အရွယ် စာဖတ်နိုင်အားနဲ့ သင့်လျော်ရဲ့လား။ အသက်ငယ်တဲ့ ကလေးတွေအတွက် ပုံပြင်ရှည်လွန်းရင် စိတ်ဝင်စားမှု လျော့သွားနိုင်ပါတယ်။ ပုံပြင်ရဲ့ အရှည်ဟာ ကလေးရဲ့ စာဖတ်နိုင်အားနဲ့ အသက်အရွယ်နဲ့ လိုက်လျောညီထွေ ရှိဖို့လိုအပ်ပါတယ်။
(၄) ပုံပြင်စာအုပ်မှာ အသုံးပြုတဲ့ ရုပ်ပုံတွေ၊ စာလုံး Font တွေ၊ စာသားနဲ့ ပုံအထားအသိုတွေဟာ ကလေးအသက်အရွယ်အရ သင့်လျော်မှု ရှိရဲ့လား။ ကလေးအသက် ငယ်လေလေ ရုပ်ပုံတွေ များများ ပါဖို့လိုအပ်လေလေ ဖြစ်ပါတယ်။
(၅) ပုံပြင်ထဲက ရုပ်ပုံတွေကရော ကလေးနှစ်ချိုက်တဲ့ ပုံမျိုးတွေ ဟုတ်ရဲ့လား။
(၆) ကလေးက ပုံပြင်ဖတ်ရှုရာကနေ အကျိုးရလဒ် အပြည့်အဝ ရဖို့ဆိုရင် ပုံပြင်ရဲ့ အင်္ဂလိပ်စာ အဆင့် (Level) ဟာ ကလေးရဲ့ level နဲ့ သင့်လျော်မှုရှိဖို့လဲ လိုအပ်ပါတယ်။
(၇) ပုံပြင်ရေးသားရာမှာ သုံးတဲ့ စာသားရေးသားပုံနဲ့ သုံးစွဲတဲ့ Grammer တွေကလဲ ကလေးနဲ့ သင့်လျော်မှု ရှိဖို့လိုအပ်ပါတယ်။
(၈) ပုံပြင်ရဲ့ အရေးအသားနဲ့ အင်္ဂလိပ်စာ အဆင့်ဟာ ကျောင်းမှာ စာလိုက်နိုင်ဖို့ ဘယ်လောက်ထိ အထောက်အကူ ပြုနိုင်မလဲ ဆိုတာကိုလဲ သုံးသပ်ဖို့ လိုပါတယ်။
စာဖတ်ပျင်းတဲ့ ကလေးတွေကိုရော ဘယ်လိုစာဖတ်လာအောင် အားပေးမလဲ
အချို့ကလေးတွေက စာဖတ်ရမှာ ပျင်းပါတယ်။ အချို့ကလဲ သူ့စာဖတ်အားကို အားမရလို့၊ မယုံကြည်လို့ စာဖတ်ရမှာကို ကြောက်တာမျိုးလဲ ရှိပါတယ်။ဒီလို ကလေးမျိုးကို အတင်းစာဖတ်ခိုင်းရင် သေသေချာချာ ဖတ်နိုင်ဖို့ ခဲယဉ်းပါတယ်။ ဒီလိုကလေးမျိုးကိုကျတော့ ပထမဆုံး သူတို့ဟာ သူတို့ မဖတ်နိုင်ခင်မှာ ကိုယ်က သူတို့နဲ့ အတူ လိုက်ဖတ်ပြီး အလေ့အကျင့် လုပ်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။ စာဖတ်ပြရာမှာလဲ အစဆုံး တောက်လျောက်ဖတ်သွားတာမျို မဟုတ်ပဲ စာမျက်နှာ အနည်းငယ်တိုင်းမှာ ခနရပ်ပြီး ပုံပြင်နဲ့ဆိုင်တဲ့ မေးခွန်းလေးတွေ ပြန်လှန်ပြီး မေးမြန်းတာမျိုး ပြုလုပ်သင့်ပါတယ်။ စာဖတ်ပြ ရာမှာလဲ တာဝန်ကြီး တစ်ခုလို သဘောထား မဖတ်ရှုပဲ ပျော်ရွှင်ဖွယ်ရာ ဖြစ်အောင် ဖန်တီးပြီး ဖတ်ပြသင့်ပါတယ်။ ဒါမှ ကလေးက စာဖတ်ခြင်းကြောင့် ခံစားရတဲ့ စိတ်ကျေနပ်ပျော်ရွှင်မှုကို ခံစားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ မိဘက ကလေးကို ဖတ်ပြတဲ့ အတွက်လဲ မိဘနဲ့ နေရချိန် များလာပြီး ကလေးက မိဘအပေါ် ပိုပြီးတွယ်တာစိတ်ကို ဖြစ်စေတာကလဲ အပိုဆုလဒ် တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။
ပုံပြင်တွေကို ဖတ်ရှုနေတုန်းမှာ ကလေးဟာ စိတ်ကူးယဉ် ကမ္ဘလေးထဲကို ရောက်ရှိလို့ သွားပါတယ်။ ဒီအချိန်မှာ ကလေးရဲ့ စိတ်က ပျော်ရွှင်နေတဲ့အတွက် သူဖတ်ရှုတဲ့ ပုံပြင်စာအုပ်ထဲက စကားလုံး အသစ်တွေနဲ့ ဝါကဖွဲ့စည်းပုံတွေကိုလဲ အလွယ်တကူ သင်ယူမှတ်မိနိုင်ပါတယ်။
အခြား ဘာသာစကားဆိုင်ရာ စွမ်းရည်တွေကိုလဲ တိုးတက်လာစေတယ်
ပုံပြင်တွေ ဖတ်ရှုခြင်းဟာ စာဖတ်အား တစ်ခုတည်းကို အားကောင်းလာစေတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီပုံပြင်ကို ပြန်ပြီး ပြောဖို့ အခွင့်ရတဲ့ အတွက် အပြောစွမ်းရည် (Speaking skill) ကိုလဲ တိုးတက်လာ စေနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ပုံပြင်ဖတ်ရှုပြီးရင် ဒီပုံပြင်ဇါတ်လမ်းနဲ့ ပုံပြင်ထဲက ဇါတ်ကောင်တွေအကြောင် ပြန်မေးခြင်းအားဖြင့် ကလေးကို စကားပြောစွမ်းရည် တိုးတက်လာအောင် အားပေးကူညီ နိုင်ပါတယ်။ ဒီပုံပြင်ကို အခြေခံပြီး ပုံလေးတွေ ဆွဲတာ၊ role playing ကစားတာတွေကလဲ ကလေးရဲ့ တီထွင်ဖန်တီးမှုစွမ်းရည် (Creativity) ကို တိုးတက်လာစေနိုင်ပါတယ်။
Source: Cambridge Assessment English | Why Stories are Great for Learning
